Edukacja i komunikacja powinny iść w parze. To dzięki dobrej komunikacji skuteczna edukacja jest możliwa – odpowiednie komunikaty stwarzają uczniom przyjazną atmosferę do uczenia się. Zła komunikacja proces edukacji komplikuje.
Komunikacja to proces przekazywania i odbierania informacji. Jest w nim nadawca, odbiorca i kanał służący do przesyłania wiadomości. Nadawca, używając języka, koduje treści, a odbiorca odkodowuje je. Porozumiewamy się bowiem za pomocą słów – i to jest komunikacja werbalna. Jednak komunikatami są też nasze emocje i mowa ciała – komunikacja niewerbalna stanowi ponad połowę wysyłanych komunikatów.
Samoświadomość
Postawa ciała nauczyciela, wypowiadane słowa, jakiś nawyk, np. mruczenia, mają wpływ na komunikat – mogą zakłócać go bądź wzmacniać. Zdanie wypowiadane to kod, który w przypadku dorosłego powinien być zrozumiały. Świadomy pedagog wie, że to, jaki komunikat wysyła, ma wpływ na odczytanie go przez ucznia.
Edukacja oparta na komunikacji
Od komunikacji zależy zdobywanie przez uczniów wiedzy. Podnoszenie kompetencji nauczyciela w tym zakresie przekłada się na efektywność jego pracy. Nauczyciel jest nadawcą i odbiorcą. Podobnie jak uczeń. Wzajemne zrozumienie jest kluczowe. Dobrze zapoznać uczniów z tematem, gdyż właściwe komunikowanie to:
- lepsze relacje;
- umiejętność rozmowy, negocjacji i rozwiązywania konfliktów.
Dobra komunikacja i jej znaczenie w edukacji
Atmosferę komunikacji w szkole tworzy nauczyciel. Trafne komunikaty zmniejszają dystans między nim a uczniem. Sprawiają, że uczeń czuje się zaakceptowany i ma przestrzeń do uczenia się. Kontakt wzrokowy, mimika, różna intonacja głosu nauczyciela mogą pozytywnie działać na poczucie bezpieczeństwa i zaangażowanie ucznia. Cenną umiejętnością jest też odbieranie przez nauczyciela niewerbalnej komunikacji uczniów.
Cechy dobrego komunikatu
- Zrozumiały
- Uporządkowany
- Uwzględniający możliwości percepcyjne odbiorcy
- Uwzględniający warunki, w jakich odbywa się jego przekazywanie
- Spójny z komunikatami niewerbalnymi
Odbiór komunikatu – co może przeszkadzać?
W przekazywaniu komunikatów przeszkadzają np. uprzedzenia czy w przypadku ucznia emocje, jakie w danej chwili przeżywa (to, co zakłóca komunikację, nauka określa mianem szumów). Czasem uczeń nie może prawidłowo odebrać komunikatu, co nauczyciel powinien odczytać. Rolą pedagoga jest też zadbanie o to, by do jego komunikatu nie wdarły się bariery – jego przekaz powinien być czytelny.