Umiejętność dobrej komunikacji z dziećmi z SPE to istotny element ich edukacji. Jednak każde dziecko to indywidulany przypadek – są wśród nich dzieci w spektrum autyzmu, uczniowie doświadczający depresji, dzieci z mutyzmem czy z niesprawnością intelektualną.  

 

Dziecko z SPE i nauczyciel muszą się poznać. Niezbędna jest znajomość choroby dziecka, ale też jego zainteresowań czy cech charakteru. Ta wiedza stanowi dla nauczyciela pomoc przy tworzeniu sposobów komunikacji. Znaczenie ma właściwa komunikacja na linii rodzic-terapeuta-nauczyciel. Dzieci te mają bowiem różne ograniczenia – intelektualne (np. w myśleniu, kontrolowaniu emocji), z porozumiewaniem się, z samoobsługą czy z umiejętnościami szkolnymi. Jednak traktowanie dziecka z SPE w sposób pobłażliwy, czyli np. zwalnianie go z zadań, demotywuje. 

 

Jakie trudności mają dzieci z SPE?

  • z uzewnętrznianiem emocji
  • z koncentracją 
  • ze zrozumieniem intencji innych 
  • z selekcjonowaniem informacji 

Czego potrzebują uczniowie z SPE?

  • wzmożonego wsparcia 
  • udziału w specjalistycznych zajęciach 
  • budowania w nich pozytywnego nastawienie do komunikowania 
  • aktywizowania 
  • doceniania działań, pochwały 

Dzieci w spektrum autyzmu 

Mają różne nasilenie zaburzeń komunikacyjnych – niektóre wykazują zainteresowanie drugim człowiekiem, inne nie nawiązują relacji. Zdarza się, że takie dzieci powtarzają po kimś słowa albo mówią o sobie w 2. czy 3. osobie. Komunikacja niewerbalna jest utrudniona, gdyż dziecko nie patrzy na rozmówcę, często nie rozumie mimiki twarzy. 

 

Dzieci z intelektualną niesprawnością

Problemy z komunikacją przybierają w tym wypadku różne formy. Nauczyciel może posługiwać się piktogramami czy systemami komunikacji alternatywnej, np. programem Makaton (za pomocą gestów i symboli graficznych) czy alfabetem Lorma (dla osób głuchoniewidomych). Skuteczność komunikacji wzmocni zabawa. 

 

Dzieci doświadczające depresji 

Są wycofane społecznie, więc nawiązanie z nimi kontaktu jest utrudnione. Chorobie towarzyszy negatywny obraz samego siebie oraz świata i niechęć do kontaktów interpersonalnych. Chorym brakuje siły na podjęcie aktywności. 

 

Dzieci z mutyzmem 

Mają zaburzenia mówienia, które wynikają z lęków. Porozumiewamy się z nimi za pomocą komunikacji niewerbalnej (rolą nauczyciela jest uwrażliwienie uczniów, by nie namawiali dzieci z mutyzmem do mówienia). Można ośmielać przez zabawy np. z dźwiękiem i dawanie szansy dziecku na reakcję. Wszystkie reakcje na gesty powinny być wzmacniane przez nauczyciela.